رایحه درمانی شامل استفاده از روغن‌های اساسی گیاهان به عنوان یک رویکرد مکمل برای سلامتی است، درمان با رایحه روغن‌های اساسی اغلب از طریق استنشاق یا استفاده از فرم رقیق شده روغن‌ها بر روی پوست انجام می‌شود، از روغن‌های اساسی بسیاری در آروماتراپی استفاده می‌شود، این روش مزایای فراوانی داشته و می‌توان از آن برای درمان مشکلات مختلف استفاده کرد. در این مطلب متخصصان خانه سلامت ایران اطلاعات جامع و کاملی را در مورد روش درمان با آروماترپی و موارد مربوط به آن ارائه کرده‌اند.
رایحه درمانی چیست؟
آروماتراپی یک درمان جامع است که در آن از عصاره گیاهان طبیعی برای ارتقاء سلامتی و آرامش استفاده می‌شود، به این روش گاهی اوقات روغن درمانی با روغن‌های اساسی گفته می‌شود، این روش از روغن‌های اساسی معطر برای بهبود سلامت جسم، روان و روح استفاده می‌کند، علاوه بر این، این روش سلامت جسمی و عاطفی را نیز ارتقا می‌بخشد. درمان با روغن‌های اساسی به عنوان یک هنر و یک علم به شمار می‌رود، انسان‌ها هزاران سال است که از رایحه درمانی برای درمان مشکلات خود استفاده می‌کنند، فرهنگ‌های باستان در چین، هند، مصر و جاهای دیگر از ترکیبات معطر گیاهان استفاده می‌کردند، این مواد طبیعی برای اهداف پزشکی و مذهبی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
روغن ضروری چیست؟
روغن‌های ضروری یا اساسی، عصاره گیاهان طبیعی هستند، این روغن‌ها از طریق تقطیر یا فشار دادن قسمت‌های مختلف گیاه تهیه می‌شوند، زمانی که عصاره گیاه استخراج شود، به یک روغن اساسی تبدیل می‌شود، علاوه بر رایحه ملایم این روغن‌ها، روغن‌های اساسی عملکردهای دیگری نیز دارند.
رایحه درمانی چگونه عمل می‌کند؟
متخصصان بر این باورند که درمان با رایحه روغن‌ها مناطقی از بینی را به نام گیرنده‌های بویایی را فعال می‌کند و از این طریق بر سیستم عصبی مغز تأثیر می‌گذارد، روغن ممکن است مناطقی از مغز را مانند سیستم لیمبیک که مسئول بخش احساسات است، فعال کند، آنها همچنین میتوانند بر روی هیپوتالاموس مغز تاثیر بگذارند، این قسمت ممکن است با ایجاد مواد شیمیایی خوب در مغز مانند سروتونین به روغن پاسخ دهد، همچنین برخی از متخصصان بر این باورند که روغن‌های اساسی بر روی پوست تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد واکنش در پوست و سایر قسمت‌های بدن مانند مفاصل می‌شوند.
روش‌های رایحه درمانی
درمان با رایحه روغن‌ها به طور معمول از طریق استنشاق و یا به عنوان یک مالش بر روی پوست مورد استفاده قرار می‌گیرد، به طور کلی روش‌های استفاده از این نوع درمان شامل موارد زیر هستند:
استنشاق : در این روش، روغن با استفاده از یک ظرف پخش کننده، اسپری یا تبخیر قطرات آن در هوا مانند حمام بخار، استنشاق می‌شود، روغن‌های آروماتراپی جدا از ایجاد بوی مطبوع، میتوانند دارای خواص ضدعفونی کننده تنفس، ضد احتقان و مزایای مفید روانشناختی باشند، استنشاق روغن‌های اساسی باعث تحریک سیستم بویایی از جمله بینی و مغز می‌شود، مولکول‌هایی که به بینی یا دهان وارد می‌شوند، به ریه‌ها و از آنجا به سایر قسمت‌های بدن منتقل می‌شوند، با رسیدن مولکول‌ها به مغز، بر روی سیستم لیمبیک تاثیر می‌گذارند، این سیستم با احساسات، ضربان قلب، فشار خون، تنفس، حافظه، استرس و تعادل هورمون‌ها در ارتباط است، به این ترتیب روغن‌های اساسی میتوانند یک اثر ظریف و در عین حال کلی بر روی بدن داشته باشند.
روش‌های موضعی : روغن‌های ضروری در محصولات مراقبت از پوست، از طریق پوست جذب می‌شوند، ماساژ در ناحیه‌ای که روغن مورد استفاده قرار گیرد، می‌تواند باعث افزایش گردش خون شود، برخی از افراد معتقدند که دمناطقی که غنی از غدد عرق و فولیکول‌های مو هستند، مانند سر یا کف دست، ممکن است روغن‌ها را به طور موثرتری جذب کنند. روغن‌های اساسی را نباید مستقیماً بر روی پوست اعمال کرد، این روغن‌ها را باید با یک روغن حامل رقیق کرد، معمولاً چند قطره روغن اساسی به یک اونس روغن حامل اضافه می‌شود، بیشترین روغن‌های حامل شامل روغن بادام شیرین یا روغن زیتون هستند.
مزایای رایحه درمانی
درمان با رایحه روغن‌ها به عنوان یک درمان مکمل به شمار می‌رود، این روش نمی‌تواند بیماری‌ها یا بثورات را درمان کند، اما می‌تواند از برنامه متداول بیماری‌های مختلف پشتیبانی کند، از مزایای این روش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد را مدیریت می‌کند.
- کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد.
- استرس، تحریک و اضطراب را کاهش می‌دهد.
- درد مفاصل را تسکین می‌دهد.
- درمان سردرد و میگرن
- عوارض جانبی شیمی درمانی را کاهش می‌دهد.
- ناراحتی‌های زایمان را کاهش می‌دهد.
- با باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها مبارزه می‌کند.
- هضم را بهبود می‌بخشد.
- حالت تهوع را از بین میبرد.
- خستگی و بی خوابی را درمان می‌کند.
- دردهای عضلانی را می‌کاهد.
- مشکلات گردش خون را رفع می‌کند.
- به رفع آلوپسی یا ریزش مو کمک می‌کند.
- برخی از انواع پسوریازیس را تسکین می‌دهد.
موارد استفاده از رایحه درمانی
مشاوران خانه سلامت ایران استفاده از رایحه روغن‌های اساسی برای درمان موارد زیر را توصیه می‌کنند:
- آسم
- بی خوابی
- خستگی
- افسردگی
- التهاب
- نوروپاتی محیطی
- مسائل مربوط به قاعدگی
- آلوپسی
- سرطان
- اختلال در نعوظ
- آرتروز
- یائسگی
روغن‌های اساسی مختلف و کاربرد و تاثیرات آنها
روغن اساسی ریحان : از این روغن برای تسکین علائم مربوط به افسردگی استفاده می‌شود، همچنین این روغن می‌تواند سردرد و میگرن را تسکین دهد، استفاده از این روغن در دوران بارداری بسیار خطرناک است.
روغن ترنج : روغن ترنج برای دستگاه ادراری و دستگاه گوارش مفید است، اگر روغن ترنج با روغن اکالیپتوس ترکیب شود، ممکن است به تسکین مشکلات پوستی از جمله مشکلات ناشی از استرس و آبله مرغان کمک کند.
روغن فلفل سیاه : این روغن برای تحریک گردش خون، دردهای عضلانی و کوفتگی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اگر روغن فلفل سیاه با روغن ضروری زنجبیل ترکیب شود، برای کاهش درد آرتروز و بهبود انعطاف پذیری موثر خواهد بود.
روغن بابونه : روغن بابونه می‌تواند اگزما را درمان کند.
روغن سیترونلا : گیاه سیترونلا از خانواده گیاه بادرنجبویه است و خاصیت دفع کننده حشرات را دارد.
اسانس میخک : میخک نوعی مسکن موضعی است که معمولاً برای دندان درد مورد استفاده قرار می‌گیرد، از روغن میخک همچنین به عنوان داروی ضد اسپاسم، کاهش دهنده استفراغ و حالت تهوع، تسکین دهنده درد و جلوگیری از گاز در روده استفاده می‌شود، اسانس میخک دارای خواص ضد میکروبی، آنتی اکسیدانی و ضد قارچی است.
اسانس اکالیپتوس : اسانس اکالیپتوس به تخلیه مجاری تنفسی در هنگام سرماخوردگی و آنفلوآنزا کمک می‌کند، این روغن اغلب با روغن نعناع فلفلی ترکیب می‌شود، بسیاری از افراد به اکالیپتوس حساسیت دارند و بنابراین در هنگام استفاده از آن مراقب باشید.
روغن شمعدانی : از روغن اساسی شمعدانی می‌توان برای مشکلات پوستی، کاهش استرس و دفع پشه استفاده کرد.
اسانس یاس : از اسانس یاس به عنوان داروی تب بر استفاده می‌شود، علاوه بر این، این روغن را به عنوان یک محرک می‌تواند جریان خون در آلت را نیز افزایش دهد.
اسانس اسطوخودوس : روغن اسطوخودوس به عنوان ضدعفونی کننده برای بریدگی‌های جزئی، سوختگی و تقویت آرامش و خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد، علاوه بر این، این روغن برای تسکین علائم سردرد و میگرن نیز مفید است.
روغن رزماری : روغن اساسی رزماری می‌تواند باعث رشد مو، تقویت حافظه، جلوگیری از اسپاسم عضلات و پشتیبانی از سیستم گردش خون و عصبی شود.
روغن درخت چای : اسانس درخت چای دارای خاصیت ضد میکروبی و ضد عفونی کننده است، این ماده در شامپوها و محصولات مراقبت از پوست برای درمان آکنه، سوختگی و گزش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اسانس آویشن : روغن آویشن به کاهش خستگی، اضطراب و استرس کمک می‌کند.
اسانس بومادران : روغن بومادران برای درمان علائم سرماخوردگی و آنفلوانزا و کمک به کاهش التهاب مفاصل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اثرات جانبی احتمالی رایحه درمانی
استفاده از بیشتر روغن‌های اساسی برای آروماتراپی بی خطر است، اما هنگام استفاده از آنها باید اقدامات احتیاطی را رعایت کرد و همچنین از عوارض جانبی آنها آگاه شد، از استعمال روغن‌های اساسی به طور مستقیم بر روی پوست خودداری کنید، همیشه از روغن‌های حامل برای رقیق کردن روغن‌های ضروری استفاده کنید، قبل از استفاده از روغن‌های اساسی، تست پچ پوستی را انجام دهید، از آنجا که روغن‌های اساسی مرکبات باعث حساسیت بیشتر پوست در برابر آفتاب می‌شوند، در صورت قرار گرفتن در معرض نور خورشید از مصرف آنها خودداری کنید، کودکان و زنان باردار یا شیرده باید تحت نظر پزشک از این روغن‌ها استفاده کنند، برای آگاهی بیشتر از عوارض جانبی احتمالی این روش با مجله سلامت و پزشکی خانه سلامت ایران همراه باشید:
- بثورات
- حملات آسم
- سردرد
- عکس العمل‌های آلرژیک
- سوزش پوست
- حالت تهوع
نتیجه گیری
در این مطلب توضیحات جامع و کاملی در مورد رایحه درمانی و چگونگی عملکرد آن ارائه شده است، سپس به روش‌های مختلف آروماتراپی پرداخته شده است، در ادامه انواع روغن‌های اساسی مناسب برای این روش، مزایا و موارد استفاده از آنها توضیح داده شده و در آخر عوارض جانبی درمان با رایحه روغن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.
